Spor ve Eczacılık…
Toplum sağlığı için öncelikli reçete, düzenli egzersiz ve spor yapan bireylerin sayısının artmasıdır. Egzersiz ve spor süreklilik halinde optimum faydayı sağlar.
Bireylerin sportif faaliyetlerinde süreklilik sağlayabilmeleri için de bedensel ve ruhsal sınırları içerisinde kendilerine uygun branşları seçmelerinde, minimum düzeyde dahi olsa kendileri için uygun egzersiz planlarını belirlemelerinde fayda vardır. Uygun sportif branş ve uygun egzersiz planının en önemli destekçisi de doğru ve yeterli beslenme ve nihayetinde de ne zaman ara vereceğini de doğru tespit etmekten geçer. Hareket, beslenme, dinlenme ve yenilenme evreleri arasında mutlaka bir denge olmalı, bu evreler doğru bir şekilde planlanmalıdır.
Son derece temel seviyedeki bu başlıklar her ne kadar kolay gibi görünse de uzman desteği devreye girdiğinde maksimum fayda sağlanabilmektedir.
Sporu iki ana seviyede ele alırsak. Her iki seviyenin de birbirinden farklı gereksinimleri vardır.
● Amatör seviyedeki sportif faaliyetlerde ve egzersiz çabalarında, daha ziyade günlük yaşama hareket katmak ve harekette kalmak hedeflenir.
● Farklı yaş gruplarındaki bireyler günlük yaşam tempoları içerisine düzenli bir hareket eylemi dahil edebilmek amacıyla çeşitli motivasyon kaynakları ararlar. Bu motivasyon kaynakları, kilo vermek, kilo almak, yaz yaklaşırken daha fit görünmek, ideal beden ölçüsüne kavuşmak, kolesterol seviyesini düşürmek, insülin direncini kırmak… gibi sıralanabilir.
● Bu profildeki bireyleri uzmanlar olarak desteklemek temel seviye bilgiler çoğu zaman yeterli olabilecektir.
Profesyonel seviye sporcular için durum çok daha karmaşık olabilmektedir.
● Dahil olduğu Spor branşına ve spor branşının kendi içerisindeki kategorilerinden,
● Sporcunun cinsiyetine,
● Yaşına ve fiziksel özelliklerine,
● Çoğu zaman antrenörü ve kulübü tarafından belirlenen sportif başarı beklentilerine kadar uzanan geniş yelpazede bir dolu bileşenden oluşan bir gereksinim listesiyle karşı karşıya kalırlar.
● Kendileri için belirlenen antrenman programı seviyesi ve şiddetine göre değişiklik gösteren destek ürünleri gereksinimleri başlı başına bir danışmanlık konusudur.
● Bu profildeki sporcu bireylerin sağlık gereksinimlerine danışmanlık hizmeti sunabilmek için ilgili sağlık uzmanlarının da daha ileri seviyede mesleki bilgilere ihtiyaçları olmaktadır.
Kısaca özetlenen bu ana gruplandırma çabasında dahi ne kadar çok alt başlığın oluştuğunu görebilmekteyiz. Bu başlıklar detaylandırıldıkça ilave olarak pek çok alt başlığın da gündeme gelebileceğini görebilmekteyiz. Kısaca sıralamak gerekirse;
● Amatör sporcular için, kullanmayı planladıkları kilo verdirici (!), aldırıcı (!) ürünler hakkında, 2 ayda mucizeler yaratan (!) -sözüm ona- sağlık destek ürünleri hakkında en doğru bilgileri paylaşmak
● Amatöre bireylerin daha uzun sürelerde aktif sporun içerisinde kalabilmelerine olanak sağlayacak yetkin sağlık danışmanlığını sunmak
● Profesyonel sporcular için Temiz Spor mücadelesini destekleyecek şekilde danışmanlık hizmeti sunabilmek
● Değişen antrenman programları, antrenman sıklığı ve şiddetine göre destek ürün kullanımını planlamak . Doğru ürünleri temin ve tedarik etmek, gibi daha da uzatabileceğimiz alt başlıklar ile Sporcu destek personeli olarak Sağlık Uzmanlarına düşecek sorumlulukları ve rolleri genişletebiliriz.
Bu önemli konuyu kendi alanımız yani Eczacılık alanı etrafında sınırlandırmak gerektiğinde de ortaya yeni bir kavram çıktı.
İlk defa 2015 yılından itibaren ülkemizde tanımlanan Spor Eczacılığı Uzmanlık Alanı, günümüzde gerekliliğini ve etkinliğini ispatlamış bir alan olarak öne çıkmaya başladı.
Eczacılık camiasını bilinçlendirmek ve camiada farkındalık yaratmak amacıyla çıkılan bu yolculukta yurt içinden pek çok Eczacımız ve öğrencimiz ile etkileşim imkanı bulabildik. Eczacılık fakültelerinin ve mesleki etkinliklerin odağında hep Spor Eczacılığı oldu. Meslek bileşenleri ile bir araya gelmek bu alana yön verme gayretinde olan bizler için de son derece öğretici ve faydalıydı.
Kendi eksenimizde başlayan bu yolculuk, zaman geçtikçe yurt dışındaki meslektaşlarımız ve ilgili uzmanlar ile sosyal ağlarımızı geliştirmenin de katkılarıyla evrensel boyuta doğru evrildi.
Özellikle Uluslararası Olimpiyat Komitesi’nin Spor Eczacılığı'nın tanımını ve içeriğini belirleyen ve bu alanda evrensel standartları oluşturan Eğitim programı ülkemizdeki gelişim süreci için de referans olmuştur. 2020 yılından başlayarak günümüze gelindiğinde ise;
● Eczacılık fakültelerinde 14 Haftalık Spor Eczacılığı Lisans dersleri başlamış,
● Sahadaki Eczacılarımız için Spor Eczacılığı Online Eğitim Programlarım tasarlanmış ve nihayetinde,
● Spor Eczacılığı Yüksek Lİsans programı hayata geçmiştir.
Spor Eczacılığı araştırma ve geliştirme çalışmalarının ilk başladığı 2015 yılından itibaren yol haritamız belliydi.
“Spor Eczacılığını akademik tabanda geliştirmek, bu alanda yetkin Eczacılarımız ile spor sahalarında nitelikli danışmanlık hizmetleri verebilmek” şeklinde özetlemek gerekirse, bu hedeflerimize adım adım ulaştığımızı söyleyebiliriz.
Konya’da 09-18 Ağustos 2022 tarihleri arasında düzenlenen 5. İslami Dayanışma Oyunlarında bulunan poliklinik servisinde yer alan Eczane Servisinde, Lokman Hekim Üniversitesi Eczacılık Fakültesi tarafından düzenlenen Spor Eczacılığı Eğitim programını tamamlayarak gönüllü olan 12 Eczacımız ile görev aldık. 56 ülkeden katılım sağlayan 6bin den fazla sayıdaki sporcu ve spor insanına hizmet sunabilmek adına hazır olduk.
Spor Eczacılığı, Eczacılık mesleği için yeni gelişmekte olan bir kavramdır. Ülkemiz bu alanda dünya genelinde öncü konumdadır. İlk defa lisans dersini düzenlememiz, ilk defa lisansüstü düzeyde eğitim programı düzenlememiz ve ilk Uluslararası Sempozyumu düzenlememiz dünya genelinde de konuyla ilgili meslektaşlarımız ve kurumlar tarafından övgüyle ve takdirle karşılanmaktadır. Bu haklı gururda, katkı sağlayan ve emek veren herkesin payı vardır.
Yeni mezun Eczacılarımız, öğrencilerimiz bu alana sahip çıkmaktadırlar. Sahadaki eczacılarımız ile bu alanın doğrudan uygulayıcıları olmaya başlamışlardır. Spor Eczacılığının temelinde farmakoloji, farmasötik toksikoloji, farmasötik kimya, biyokimya, besin analizleri gibi Eczacılık bilimleri öne çıkar aynı zamanda, Adli Eczacılık alanıyla da doğrudan yakın etkileşimde olan bir uzmanlık dalıdır. Disiplinler arası etkileşim mesleki gelişim açısından çok önemlidir.
Son söz olarak; Spor Eczacılığı alanı gelişime ve genişlemeye çok elverişli bir uzmanlık dalıdır. İlgi alanları çok kapsamlıdır. Bilim üretmeye son derece açıktır. Ülkemizin öncü konumda olmasından dolayı bu alana katkı sağlayacak lider Eczacılara daha fazla ihtiyaç olacaktır.
コメント